ترازنامه یا بیلان یکی از مهم ترین گزارشات مالی است که وضعیت دارایی، بدهی و سرمایه یک واحد تجاری را در تاریخ مشخصی نشان می دهد. این گزارش در پایان سال مالی شرکت و حتی بازه های میان مدت سه ماهه، شش ماهه و 9 ماهه ارائه می‌شود. انواع ترازنامه به دو شکل ارائه می شود.
ترازنامه منعکس کننده اقلام دائمی واحد تجاری در پایان یک دوره زمانی مشخص است. در حقیقت ترازنامه بیان می‌کند یک شرکت چه میزان دارایی ( زمین، ساختمان، وجه نقد و ..) و چه میزان بدهی ( حساب‌های پرداختنی و …) و سرمایه دارد.از آنجا که ترازنامه وضعیت مالی شخصیت حقوقی شرکت را در زمانی مشخص را نشان می‌دهد، آن را صورت شرایط مالی یا صورت وضعیت مالی هم می‌نامند.
انواع ترازنامه
انواع ترازنامه را می توان به دو شکل زیر ارائه نمود:
الف- شکل حساب:
همانگونه که اطلاع دارید شکل حساب، مطابق حرف T در زبان انگلیسی می باشد. در این روش، سرفصل های مربوط به دارایی ها در سمت راست ترازنامه و بدهی ها و حقوق صاحبان سهام را در سمت چپ ترازنامه نمایش می دهند.
در این روش بیشتر بر روی معادله حسابداری تاکید می شود و باید جمع ارقام سمت راست ترازنامه با جمع اقلام سمت چپ ترازنامه برابر باشد. این نوع شکل ارائه ترازنامه، بر روی معادله حسابداری تأکید دارد. در صورت های مالی که در ایران تهی می شوند بیشتر از شکل حسابی برای ارائه ترازنامه استفاده می شود.
ب) شکل گزارشی:
در این مدل از انواع ترازنامه، قسمت چپ یعنی حساب بدهی ها و حقوق صاحیان سهام را در زیر سرفصل های دارایی می آورند.
اقلام ترازنامه
اجزای اصلی ترازنامه شامل:
• دارایی ها
• بدهی ها
• حقوق صاحبان سهام
دارایی ها
اموال یا منابع اقتصادی متعلق به یک شرکت دارایی نام دارد.
دارایی باید ویژگی های زیر را داشته باشد:
- منبع اقتصادی باشد یعنی برای واحد تجاری منافع آتی داشته باشد.
- در تسلط مالکانه واحد تجاری باشد.
- قابل تبدیل به پول باشد.
- دارایی‌ها می‌تواند عینی و مشهود باشد مثل زمین، ساختمان، موجودی نقدی و موجودی کالا. یا به صورت حقوق مالی و امتیازات غیر قابل رویت، مثل سرقفلی. هچنین دارایی ممکن است ثابت یا جاری باشد.انواع دارایی‌های موجود در ترازنامه به دو گروه کلی دارایی‌های غیرجاری (ثابت) و دارایی‌های جاری دسته‌بندی می‌شوند.
بدهی ها
تعهدات شرکت به بستانکارانش را بدهی می گویند. این دسته نیز بطور کلی به ۲ گروه بدهی جاری و بدهی غیرجاری تقسیم می شوند. اقلام بدهی شامل پیش دریافت ها، پرداختنی های تجاری، مالیات پرداختنی، تسهیلات مالی بلند مدت و غیره می باشد.
حقوق صاحبان سهام
حقوق صاحبان سهام در یک شرکت، منافع صاحبان اصلی موسسه را نشان می‌دهد. در واقع باید گفت که دارایی‌های شرکت از دو طریق بدست می‌آید:
- آورده سهامداران( نقدی و غیر نقدی)
- ایجاد بدهی
بدهی را توضیح دادیم که چیست و این بخش مشخص کننده منابعی است که تحت تملک شرکت نیست بلکه تحت مدیریت آن می باشد (یعنی شرکت مالک آن نیست و به صورت موقت در دسترسش است تا با مدیریت آن بتواند درآمد شناسایی کند و به سودآوری برسد).
بنابراین بدهی می بایست در آینده به طلبکاران شرکت پرداخت شود. اما آن بخش از دارایی‌ها که توسط صاحبان شرکت (سهامداران) تامین می‌شود در قالب حقوق صاحبان سهام دسته بندی می شود.
مهم ترین اجزای این بخش : سرمایه، سود و زیان سنواتی، اندوخته قانونی و سایر اندوخته‌ها و صرف سهام می باشد.
در مقاله ی اصطلاحات مرتبط با ترازنامه به مواردی که عموماً در گزارش های افزایش سرمایه شرکتها که در کدال قرار می گیرند پرداختیم.اگر مایلید در این زمینه بدانید کلیک کنید.
هر ترازنامه ای فارغ از شکل گزارشی یا حسابی آن، باید شامل اطلاعات زیر باشد:
1- عنوان:
عنوان ترازنامه شامل سه سطر جداگانه به شکل زیر است:
- نام کامل واحد اقتصادی: که در ردیف اول عنوان نوشته می شود.
- نام گزارش یا صورت حساب مالی : نام این گزارش “ترازنامه” می باشد و در دومین سطر عنوان، ذکر می شود.
تاریخ گزارش : در سطر سوم عنوان، تاریخ آخرین روزی که این گزارش نمایش می دهد، ذکر می شود. این مورد باید به تاریخ خاصی اشاره داشته باشد و نه به دوره زمانی خاصی. به عنوان مثال باید این قسمت به شکل یکی از تاریخ های زیر نوشته شود:
به تاریخ 29/12/1393 یا در تاریخ 29/12/1393
2- واحد اندازه گیری :
واحد اندازه گیری مورد استفاده جهت ثبت رویدادهای مالی، باید در ترازنامه نمایش دهند. این واحد در حال حاضر در ایران ریال می باشد و در کشورهای دیگر با توجه به واحد پولی آن کشور، واحد اندازه گیری متفاوت می باشد.
3- بخش حساب ها:
در این قسمت از ترازنامه مانده هر یک از حساب های مربوط به گروه دارایی، بدهی و حقوق صاحبان سهام را نمایش می دهند.
در صورتی که ترازنامه به شکل حساب تهیه شود، در سمت راست آن ابتدا دارایی ها و در سمت چپ آن، در قسمت بالا، ابتدا بدهی ها و در زیر آن ها حقوق صاحبان سهام نمایش می دهند.
اگر ترازنامه به شکل گزارش تهیه شود ابتدا دارایی ها را نمایش می دهند. بعد از آن حساب بدهی ها در زیر دارایی ها نمایش می دهند. در نهایت حقوق صاحبان سهام را می آورند.
نکته: در بخش دارایی ها ابتدا دارایی های جاری و سپس دارایی های بلند مدت ذکر می شود و در بخش بدهی ها نیز ابتدا بدهی های جاری و سپس بدهی های بلند مدت ذکر می گردد.
4- جمع حساب ها:
- پس از وارد کردن اطلاعات در ترازنامه باید جمع نهایی هر ستون نوشته شود. در نوشتن جمع نهایی باید موارد زیر رعایت شود:
- در ترازنامه به شکل حساب، جمع دوطرف همیشه باید با هم مساوی می باشند
- در ترارنامه به شکل گزارش باید جمع بدهی ها و حقوق صاحبان سهام با جمع دارایی ها برابر باشد.
- زیر جمع نهائی دو خط موازی می کشند.
در تلگرام و اینستاگرام با ما همراه باشید
بدون دیدگاه